Miejsca

Pierwsza świątynia prawosławna powstała prawdopodobnie w miejscu lokacji grodu, czyli na wzgórzu św. Mikołaja. Niestety nie ma co do tego pewności, ze względu na brak przekazów i źródeł historycznych. Wiadomo jedynie, że w 1431 r. na wzgórzu św. Mikołaja istniał kościół. Ksiądz Jakub Makara, jarosławski katecheta, historyk i regionalista, sugeruje, że kościół ten to dawna drewniana cerkiew przejęta przez katolików.

Jeśli zaś chodzi o potwierdzone istnienie pierwszej świątyni prawosławnej to wiadomo, że znajdowała się ona na wzgórzu św. Jana, w miejscu, gdzie w późniejszym czasie wybudowany został kościół i kolegium jezuickie.

Była to drewniana cerkiew parafialna, którą w 1580 r. ówczesny właściciel miasta Jan Kostka polecił przenieść za San, na Garbarze. Zabronił on jednocześnie wyznawcom prawosławia wznoszenia nowej cerkwi w obrębie murów miejskich. Zakazał także remontowania cerkwi przeniesionej na Garbarze. Chodziło o to, aby wierni prawosławni przeszli do kościoła łacińskiego. W takiej sytuacji wyznawcy prawosławia zmuszeni byli uczęszczać do parafii pw. Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny na Ruskim Przedmieściu. Cerkiew przeniesiona z Jarosławia na Garbarzach przetrwała do 1630 r. W 1634 r. zbudowano na jej miejscu nową świątynię pw. Podwyższenia Krzyża Św. z dobudowaną kaplicą św. Onufrego. Niestety losy tej cerkwi przypieczętowały wydarzenia I wojny światowej. Tuż przed wybuchem wojny cerkiew została rozebrana dla celów konserwacji oraz odnowienia. W czasie działań wojennych wojska rosyjskie spaliły drewnianą konstrukcję cerkwi. Jedyne co po niej pozostało to dokumentacja (zdjęcia i inwentaryzacja) wykonana przez inż. Mieczysława Dobrzańskiego.